“Kiezen voor kwaliteit en duurzaamheid“

Inleiding
Voorzitter, leden van de raad, aanwezigen op de publieke tribune. Op basis van ons coalitieakkoord “Kiezen voor kwaliteit en duurzaamheid“  willen we werken aan een beter Zutphen. Vooralsnog gooit de kredietcrisis roet in het eten. De bezuinigingen blijken aanzienlijk omvangrijker dan verwacht en het is de vraag of het bij de huidige opgave blijft. Het eerste jaar van deze coalitieperiode stond dan ook nadrukkelijk in het teken van de puzzel om te bezuinigingen met behoud van de waarden van onze gemeente.
Bij aanvang van de kerntakendiscussie afgelopen december heeft mijn fractie de uitgangspunten aangegeven die voor ons van belang zijn. Ik verwijs u daarvoor naar onze inbreng in de fora van december. Tegen deze achtergrond hebben we de huidige voorstellen nauwkeurig doorgenomen. Het resultaat wil ik u per thema aangeven. Aan het eind van mijn betoog wil ik kort ingaan op de initiatieven van de oppositiepartijen.

Algemene opmerkingen
Eind vorig jaar hebben we het College opgedragen al in een vroeg stadium in overleg te treden met de inwoners van Zutphen op basis van concept-voorstellen en de definitieve voorstellen aan te passen op de resultaten van dit overleg. Er is intensief en breed overlegd gevoerd over veel aspecten van de bezuinigingen en is grondig onderzocht wat de consequenties zijn. Het resultaat mag er wat ons betreft dan ook zijn: een afgewogen stuk waarmee we in staat zijn de vereiste  bezuinigingen te realiseren zonder onze doelstelling “Kiezen voor kwaliteit en duurzaamheid” geweld aan te doen. Onze complimenten daarvoor.
In de voorstellen wordt vaak melding gemaakt van nadere uitwerking samen met betrokkenen in taakgroepen. Deze aanpak kunnen wij van harte ondersteunen en kan waar nodig nog ruimer worden toegepast.
Een neveneffect van de bezuinigingsoperatie is dat zowel de gemeente als de maatschappelijke organisaties worden genoodzaakt creativiteit aan te wenden en “ out of the box”  de mogelijkheden te onderzoeken. Het biedt de mogelijkheid dat we, in overleg met de betrokkenen mooiere en betere oplossingen zullen ontdekken, niet alleen financieel maar vooral ook inhoudelijk. GroenLinks acht dat zeer positief, we moedigen dit van harte aan en zijn daarom ook terughoudend met concrete voorstellen.

Toch zitten er in de voorstellen elementen die ons zorgen baren. Ik stel ze hierna aan de orde en vraag het college erop te reageren. We kunnen dan onze mogelijke vervolgacties daarop afstemmen.

Thema Bestuur (en bedrijfsvoering)
In tijden van bezuinigingen moeten we ook zelf de tering naar de nering zetten. Het is dan ook terecht dat het college de gemeentelijke organisatie niet ontziet. Wel pleiten we ervoor om de voorziene krimp niet bij voorkeur te realiseren in de uitvoerende delen van de organisatie maar met name te zoeken in management, staf en ondersteuning.
GroenLinks is vanaf de samenvoeging geen voorstander geweest van een burgerbalie in Warnsveld. De schaal van de gemeente Zutphen rechtvaardigt deze naar onze mening niet en we zouden deze dan ook het liefst willen sluiten. Wel pleiten we ervoor om de saamhorigheid in Warnsveld te koesteren. We vinden we dat de gemeente dit zo nodig ook kan faciliteren, uiteraard zonder de verantwoordelijkheid van de inwoners van Warnsveld zelf over te nemen.
We geloven sterk in de voordelen van intergemeentelijke samenwerking in de zin van het samen uitvoeren van bepaalde delen van onze opdracht  (ICT, Heffingen ed).  We hebben de indruk dat hier aanzienlijke mogelijkheden liggen en pleiten ervoor om deze in de komende tijd te onderzoeken en verder vorm te geven.
We zien op verschillende plaatsen mogelijke synergievoordelen door samenwerking van verschillende organisaties, al dan niet direct van de gemeente. In de voorstellen is al voorzien in samenwerking tussen Het Plein en de Delta. Dit kan op meerdere plaatsen. We denken daarbij bijvoorbeeld aan samenwerking van de gemeente met Perspectief en woningbedrijven ten behoeve van wijkontwikkeling. Maar ook in het jeugd- en jongerenwerk, Welzijn en Zorg en de groene dossiers zitten naar onze inschatting nog goede mogelijkheden. In dit verband ondersteunen we de heer Van de Valk (Landelijke vereniging van Kinderboerderijen) die op 10 mei opriep tot samenwerking tussen de "groene onderdelen".

Thema Welzijn en Cultuur
De onderwerpen in het thema Welzijn en Cultuur kregen maatschappelijk veel aandacht, of het nu gaat over sport, cultuur of zorg of onderwijshuisvesting. GroenLinks vindt dat niet verwonderlijk. Welzijn en Cultuur is in de volle breedte van groot belang voor Zutphen. Het gros van de voorstellen doet hier ook recht aan en daar kunnen we dan ook mee instemmen. Een aantal voorstellen baart ons zorgen.
Alfahulpen. Hoewel we hier niet te maken hebben met een wettelijke taak voor de gemeente moet het ons van het hart dat de bezuinigingen op dit onderdeel er niet toe mogen leiden dat de vergoeding voor deze categorie helpers mag verminderen. We vragen het college aan te geven op welke wijze de maatregelen invloed hebben op de vergoedingen voor Alfahulpen en op welke wijze ze een eventuele negatieve invloed wil voorkomen.
Vluchtelingenwerk. Volgens GroenLinks mag de gemeente zich niet onttrekken aan haar verantwoordelijkheid voor de hulpbehoevende medemens elders in de wereld. We dragen het Vluchtelingenwerk dan ook een warm hart toe. In de voorbereidingen is gebleken dat op deze post wel bezuinigd kan worden maar minder dan het college voorstelt. We vragen het college te bewerkstellingen de voorstellen op dit onderdeel aan te passen.
Zwembad. We kunnen de voorstellen voor een nieuw en sober zwembad steunen. We willen het College wijzen op de nieuwste inzichten in bouw en exploitatie van zwembaden. Deze lijken minder te kosten en lage exploitatie-inspanningen vereisen. We gaan ervan uit dat het college deze inzichten betrekt bij de keuze voor een nieuw zwembaden vertrouwen erop dat deze in de taakgroep goed aan de orde zullen komen. Overigens nemen wij nu nog geen definitief besluit nemen over de hoogte van de beschikbare middelen. Het besluit volgt pas als de concrete voorstellen er liggen. (Hetgeen ook geldt voor het Cultureel Hart in het Broederenklooster). Graag horen we hierop de opvattingen van het college.
Stadspas. Het college stelt een fonds voor om te bevorderen dat de jeugd deelneemt aan sport en cultuur. We willen in dit verband het College nogmaals wijzen op de mogelijkheden van een stadspas. Naar ons oordeel biedt deze goede mogelijkheden om selectief budgetten aan te wenden voor specifieke doelgroepen. We zouden daarbij in Zutphen kunnen beginnen met Cultuur en sport en na verloop van tijd meerdere aspecten hierbij aan laten sluiten. We roepen het college op de mogelijkheden hiervan nadrukkelijk te onderzoeken en ons als Raad hiervan op niet al te lange termijn verslag te doen.
Bibliotheek. We kunnen instemmen met de plannen voor de bibliotheek. We ondersteunen de alternatieven van de directeur van de Bibliotheek om doelgroepen meer te benaderen via scholen en instellingen. We schatten het met hem in dat deze benadering waarschijnlijk even effectief is als de huidige via ruim geoutilleerde nevenvestigingen.
Onderwijshuisvesting. We zijn blij dat het College ruimte heeft gevonden voor extra investeringen in Kennedyschool. Hoewel er altijd wensen overblijven hebben we de indruk dat dit goede mogelijkheden biedt voor een verantwoorde huisvesting ter plekke.
Leerlingenvervoer. We zijn het met het college eens om kosten hiervan te differentiëren. Daarbij stellen we wel voor om onderscheid te maken in leerlingenvervoer naar bijzonder onderwijs (waarvan we vinden dat dit in hoge mate zelf betaald kan worden) en speciaal onderwijs (waarvan we bepleiten om hier sterk inkomensafhankelijk bij te dragen).

Thema Fysiek
Onkruidbestrijding. GroenLinks is tegen chemische onkruidbestrijding en ondersteunt het voorstel om de uitspoeling hierdoor terug te dringen. Als er sprake moet zijn van onkruidbestrijding dan alleen op een milieuvriendelijke manier. Daarom zijn wij voor het handhaven van methode zonder chemische middelen. In ons gezamenlijke amendement zullen we hier ook op ingaan.
Beverbus. We kunnen instemmen met de voorstellen tav de Beverbus. Het lijkt ons geen onredelijke eis om de doelgroep mede te betrekken in de kosten ervan doch we vragen het college aan te geven in hoeverre zij kans ziet vervangende voorzieningen te vinden.
Kaardebol. De bezuiniging hierop willen kritisch benaderen. Met name het onderdeel Natuur en Milieueducatie (NME) baart ons zorgen. We willen dit veiligstellen voor de toekomst en roepen het College op om in overleg met de Kaardebol en anderen oplossingen te vinden voor dit onderdeel. We wachten voorstellen in dit verband af bij de begroting eind dit jaar. Mochten deze onvoldoende zijn dan kondigen we nu al stappen aan om dit alsnog veilig te stellen.

Thema sociaal en Economie
Sociaal gezicht. Uit de voorstellen onder dit thema blijkt de werkelijke waarde van een linkse coalitie. Verschillende onderdelen van de voorstellen komen tegemoet aan de wensen en behoeften van de minder draagkrachtige deel van de Zutphense bevolking. GroenLinks is dan ook blij met de meedoenregeling en met het feit dat college in staat is gebleken de voorgenomen bezuiniging op armoedebeleid met 300.000,- te verminderen.
“Social return on investments“. We bepleiten een sterkere inzet om aan gemeentelijke bijdragen en subsidies de eis te koppelen dat begunstigden zich concreet inspannen om mensen in dienst te nemen die het anders niet redden. Hierbij niet alleen kijken naar Delta en Plein maar nadrukkelijk ook naar het bedrijfsleven.

Oppositie
al vroeg in de procedure heeft u per brief aangegeven niet meer te willen praten over de voorliggende voorstellen. Mogelijk bent u daarop terug gekomen, getuige het amendement dat u vijf dagen geleden heeft aangekondigd. Mijn fractie is serieus bereid geweest om het overleg met u aan te gaan. Daarom vinden we het erg jammer dat u uw voorstellen pas vijdff dagen geleden presenteerde. Dat maakte het erg moeilijk om hierover van gedachten te wisselen zonder ingrijpend af te wijken van de met elkaar afgesproken (en wat ons betreft -= noodzakelijke) planning. We hebben uw amendement wel goed bestudeerd met onze coalitiepartners en ik moet constateren dat we op veel onderdelen de zorgen delen. Op een aantal onderdelen ook niet. Ook zal de wijze verschillen waarop we met onze zorgen omgaan. Als coalitie hebben we gemeend om in een gemeenschappelijk amendement zo veel mogelijk ook van uw zorgen op te nemen. Naar onze opvatting is dat redelijk, ja zelfs goed gelukt. Daarom roep ik u ook op om dit amendement mede te ondersteunen. In deze financieel moeilijke tijden past het namelijk volgens ons niet om te polariseren doch om met elkaar te werken aan een hoge mate van gezamenlijkheid ten behoeve van de welvaart en het welbevinden in onze gemeente.

Tenslotte
Ik kom tot een afronding. Dat wil ik niet doen voordat ik mijn waardering heb uitgesproken aan het adres van het College en onze ambtelijke organisatie voor de wijze waarop de voorstellen zijn samengesteld.

Ik dank u voor uw aandacht.