Zutphen heeft veel mensen die (deels) afhankelijk zijn van een uitkering. In 2015 leidde dit tot een financieel probleem. Ook de komende twee jaar zal Zutphen ver boven het landelijk gemiddelde uitkomen als het gaat om het aantal uitkeringsgerechtigden.

Aanvraag vangnetregeling van het Rijk
Om de bijstandsuitkeringen te kunnen verstrekken, ontvangen gemeenten van het Rijk een budget, het zogenaamde Buigbudget (Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorzieningen gemeenten). Zutphen kwam in 2015 niet uit met dit budget, er was een tekort van zo’n 4 miljoen. Als een gemeente niet uitkomt met dit budget, moeten in beginsel eigen middelen aangesproken worden. Maar om gemeenten zoals Zutphen tegemoet te komen, heeft het Rijk een (voorlopig) vangnet ingericht.

In de laatste raadsvergadering van dit jaar werd de raad gevraagd om toestemming te geven de vangnetregeling aan te vragen bij het Rijk.

De vangnetregeling zal ruimte geven, maar de uitkeringskosten blijven een enorme kostenpost voor Zutphen. Ook áls de vangnetregeling wordt toegekend, blijft er nog zo’n 1,3 miljoen aan extra kosten voor onze gemeente over.
Toestemming geven voor deze aanvraag betekent echter ook dat we akkoord gaan met de set door Het Plein voorgestelde maatregelen om toekomstige tekorten te beperken. En daar wringt voor GroenLinks de schoen.

Maatregelen die Het Plein voorstelt
In de aanvraag stelt Het Plein maatregelen voor die als doel hebben de instroom van uitkeringsgerechtigden te beperken en de uitstroom te bevorderen. Zo wil Het Plein onder andere het sanctiebeleid aanscherpen en scherper gaan controleren of mensen rechtmatig een uitkering ontvangen. We zien de harde regels eigenlijk alleen maar toenemen in de maatregelen die Het Plein voorstelt. Repressieve maatregelen en beleid dat deels gebaseerd is op wantrouwen. En dat is een gemiste kans.

GroenLinks had graag gezien dat Het Plein nu de kans had gepakt om meer flexibiliteit in het omgaan met regels toe te staan. Of op z’n minst te onderzoeken hoe dit mogelijk gemaakt kan worden. Nu is het bijvoorbeeld zo dat een parttime zzp’er die aanklopt voor tijdelijke ondersteuning als reactie krijgt dat de werkzaamheden volledig gestopt moeten worden om in aanmerking te komen voor tijdelijke financiële ondersteuning. Dit ontmoedigt mensen. Wij vinden het de wereld op z’n kop.

GroenLinks: vertrouwen als basis
Onderzoeken tonen namelijk aan dat beleidsmaatregelen gebaseerd op persoonlijk contact en maatwerk bijdragen aan een succesvolle integratie op de arbeidsmarkt. En dat is precies wat GroenLinks voor ogen heeft: een Plein waar echt naar mensen geluisterd wordt en waar ruimte is voor maatwerk. Waar uitgegaan wordt van vertrouwen in plaats van wantrouwen.

Het afgelopen jaar zijn we als raad in gesprek geweest met elkaar over de meerwaarde van het flexibel omgaan met regelgeving. Ook tijdens het geslaagde debat over het armoedebeleid vlak na de zomer is dit benadrukt. En de wethouder heeft bevlogen gesproken over het belang van uitgaan van vertrouwen in plaats van wantrouwen.

Onze zorgen en wensen hebben we in een eerder stadium al in een forumvergadering overgebracht. En de komende tijd is er nog gelegenheid om dit onderwerp te bespreken, onder andere in een speciale forumvergadering hierover in januari. GroenLinks blijft het beleid ten aanzien van uitkeringsgerechtigden en maatregelen kritisch volgen.

Tot slot: we brengen graag in herinnering hoe mooi de gedachte was bij de oprichting van Het Plein: een echt keukentafelgesprek voeren waarin men elkaar spreekt vanuit vertrouwen en niet vanuit wantrouwen. Die denkbeeldige keukentafel verwordt, als we niet oppassen, tot een balie waar mensen zich met lood in de schoenen melden. Dat moeten we niet willen.

Victor Boldewijn
Raadslid